DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-transitional.dtd">
گــُـــــوبـاره | |||
Friday, December 18, 2009
دستگاه چاپ سُربی در سال 1439 میلادی ساخته شد و ده سال پس از آن در سراسرِ اروپا درکار بود. این صنعت در سال 1816 به ایران آمد اما هشتاد سال پس از در ایران بکار گرفته شد. اگر چه چاپ سنگی در ایران در چند دههای پیش از بکار افتادن دستگاه چاپ سُربی دایر بود اما چاپ مکانیزه سربی 458 سال پس از پدید آمدن در غرب، در کشور ما بکار گرفته شد. اين ديرآمد را بايد يکی از شومترين بدآوردهای ايران در سده گذشته دانست. پیدایش پدیده چاپ را باید یکی از بزرگ ترین رویدادهای تاریخ دانست. برخی از پیآيندهای آن اينهاست: • آموزش و پرورش همگانی در پرتو تيراژ فراينده کتابهای درسی و آموزشی • همگانی کردن خواندن و نوشتن و پديد آوردن توانايی انديشيدن و آموزاندن به ديگران. • افزايش ذهنيت نوشتاری و روشمند و کاهش ذهنيت شفاهی و دگرگون شونده • نوشتاری کردن فرهنگ شفاهی و پايدار کردن دادههای فرهنگی و ادبی با انباردن آنها درکتاب و برگهای چاپ شده. • استاندارد کردن شيوه نوشتاری. • گسترش دانش و هنر با آسانياب نمودن انديشهها و آثار دانشمندان وهنرمندان و سخنوران و نويسندگان و اهل قلم. • توانايی بيشتر ويرايش و پيرايش و آرايش انديشه و متن. • امکان ترجمه روشمند و ترابری انديشه از فرهنگ و يا سرزمينی به سرزمين ديگر. • پيدايش رسانههای نوشتاری چون روزنامه، شبنامه، مجله، دستور کار، شيوه کارکرد، و تدوين قانون و اساسنامه و مرامنامه. • پيدايش کتابفروشی، کتابسرا، کتابخانه همگانی و بازار کتاب و روزنامه و نشريه. چنين بود که پيدايش صنعت چاپ، در کشورهای غربی زمينه ساز فوران دانش و دانستنی درباره پديدارهای جهان گرديد و گستره دانش و آگاهی همگانی به گونه ژرف و شگفتانگيزی دگرگون کرد. اما در ايران دستهايی که هماره در بزنگاههای تاريخی برای مردم ديوار میکشند و شکوفايی آنان را برنمیتابند، بسی بيش از چهارسده از آمدن صنعت چاپ به ايران و بازتابآن جلوگيری کردند. اولین چاپخانه در ایران در سال 1233هجری در شهر تبریز برپا شد1. اين کار با نکوهش ملايان همراه بود که چاپ کتاب را "امری الحادی" می دانستند و آن را مايه برباد رفتن دين ِ مردم میپنداشتند. از اينرو اين چاپخانه ديری نپاييد و تا سال 1314، چاپ سربی در ايران پد نگرفت. احمد کسروی در اين بارنوشته است که؛ " مستبدین حروف سربی چاپخانه امید ترقی را ذوب کرده و به صورت گلوله در آورده و به روی این ملت بیچاره انداختند2. دير آمدن صنعت چاپ سربی به ايران، سبب ديرآمدن آموزش و پرورش مدرن به آن کشور دير آمدن آموزش و پرورش، سبب ناآشنايی بهنگام ما با ارزشها و انديشههای مدرن و عقب ماندن از جهانيان در کتابخوانی شد. البته جنگ کهنه پرستان و کژانديشان با نمادهای زندگی مدرن، تنها برسر ِ چاپ سربی نبود. آنان هماره در گذر تاريخ با هر پديد نو سرِ ستيز دارند و از دبستان و دوش و ساعت مچی گرفته تا تويتر را در آغاز حرام میدانند. سياستی که امروز در ايران در پيوند با اينترنت دنبال میشود، همانیست که در سده گذشته درباره چاپ دنبال میشد. پيدايش گستره مجازی اينترنت، جهان را دستخوش دگرگونیهای شگرفی کرده است که بازتابهای آن ای بسا که در آيندهای نزديک، گفتمان پيشرفت را شتابی نوری دهد. اما شوربختانه حکومت ايران اينترنت را هووی صدا و سيما میداند و با آن که از نقش روزافزون آن در جهان کنونی باخبر است، اما از آن میهراسد و از فراگير شدن آن جلوگيری میکند. بله انگار که ما بايد هميشه ديرتر از ديگران برسيم و زمانی هم که میرسيم ترن رفته است. گفتمان نوشداروی پس از مرگ سهراب، نماد روشنی از اين گرفتاری تاريخی ماست که ای بسا ريشه در ناخودآگاه قومی ما دارد. شايد همين دير رسيدنها ما را زودباور و زودرنج و زودانداز و زودگزين کردهاست. شايد . .............................................. 1. احمد کسروی در کتاب "تاریخ هیجده ساله آذربایجان" آورده است که، در سال ۱۲۳۳ هجری قمری اسباب و آلات چاپ حروفی را به تبریز آورده و تحت حمایت عباس میرزا نایب السلطنه که در آن زمان حکمران آذربایجان بود مطبعه کوچکی برقرار نمود. البته پيش از آن در زمان صفويه، سفیر «پاپ» يک دستگاه ماشین چاپ ، برای شاه عباس هدیه آورد و «کتاب مقدس» چاپی را به شاه داد؛ شاه دستگاه چاپ را به کلیسای جلفا بخشید. 2. همان کتاب. |
seedbox vpn norway |