DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-transitional.dtd"> گــُـــــوبـاره <$BlogRSDUrl$>

گــُـــــوبـاره
 

Friday, November 17, 2006


بازتاب های ناخواسته 


روزگاری بيدادگران، نابرابری حقوقی را توجيه فلسفی و اخلاقی و دينی می کردند. يکی آن را کارخدا می دانست، ديگری بازتاب گوهر گوناگون افراد و برخی نيز جايگاه و پايگاه خانوادگی، زيستبومی، قومی، فرهنگی و يا دانشی کسان را زمينه نابرابری در جامعه می پنداشتند. اما روند رويدادهای فرهنگی و اجتماعی در کشورهای صنعتی شونده مانند؛ چين و کره و هندوستان نشان می دهد که نابرابری حقوقی بر اساس آنچه تاکنون پنداشته می شد، ديگر خريدار ندارد، زيرا که توجيه اقتصادی ندارد.

اين چگونگی، يعنی که ديگر نمی توان برابری حقوقی را تشريفات زائدی پنداشت که تنها در ادبيات روشنفکری کاربرد دارد. بل، که برنامه ريزان کشورهايی مانند کره جنوبی و هندوستان به اين نتيجه رسيده اند که برای هماوردی بازرگانی با امريکا و اروپا و ژاپن، ناگزيرند که برخی از سنت های قومی و قبيله ای را که با هنجارهای بازار و سرمايه داری جور در نمی آيد از ميان بردارند. در خبرها آمده بود که دولت هندوستان به تازگی برنامه گسترده ای در زمينه سنت زدايی آغاز کرده است که پی آيندهای آن در آينده ساختار طبقاتی را در اين کشور دگرگون خواهد کرد. چشم انداز گسترده اين برنامه، برداشتن ديوارهای فرهنگی و ذهنی ميان گروه های گوناگونی ست که سده ها چون جزيره های بی گذرِ اجتماعی، بی هيج رفت و آمد و گرفت و داد و گفت و شنودی، در کنار يکديگر زيسته اند. يکی از اين برنامه ها وادار ساختن کانونهای آکادميک به پذيرش ِ دانش آموز و دانشجو از طبقه " ناپاکان"1 است. براساس ِ اين برنامه، مراکز آکادميک ناگزيرند که هرساله 20% از دانش پژوهان خود را از ميان اين گروه برگزينند.

درست است که هدف از اين کوشش ها، بازسازی و بازپردازی ساختار فرهنگی و اجتماعی جامعه هند در راستای نيازهای اقتصادی آن کشور است، اما هر کنش دو گونه واکنش در پی دارد؛ يکی پيش بينی شده و ديگری ناخواسته و حساب نشدنی.2 اين دومی بزرگترين سازه دگرگونی های ناخواسته در جهان بوده است که بسياری از آنها خجسته و بسياری نيز زيانمند بوده است. البته اگر اين چگونگی در کار نمی بود، جهان هنوز در چنبر بيداد فراعنه و پيشينيان آنان می بود. صدام را همين واکنش ناخواسته به روز سياه انداخت. شاه را هم، همچنان که بخت النصر و ضحاک و همه ديکتاتورهای ديگر. بسياری از افروزه های اميد در کشورهای پيرامونی، بازتاب همين واکنش های ناخواسته است. بسياری از ناهنجاری ها نيز.

شگفتا که در روزگاری که بسياری از کشورهای پيرامونی در پی کمرنگ کردن و زدودن سنت های سنگلاخی و دست و پاگيرند، در کشور ما اين نيروها در پی پرنما کردن و کاراکردن آنها هستند. چرا؟

.........................
1. Untouchables
2. Unintended Consequences. کردار شناسان بازتابهای اين چنينی را پيرو قانونی ناشناخته می دانند و بدان The Law of Unintended Consequences
می گويند.


blog counter
seedbox vpn norway